[vc_row][vc_column][vc_column_text]
بازار اوراق بهادار:
می خواهیم درباره بازار اوراق بهادار و جرایم بازار اوراق بهادار اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم. در انتها جهت دریافت راهنمایی و مشاوره بیشتر با وکیل آپ در تماس باشید.
شرکت های بازرگانی برای تامین مالی فعالیت های خود به حجم بالایی از سرمایه نیاز دارند.این شرکت ها برای اینکه بتوانند رشد و توسعه کنند نیازمند سرمایه گذاری بالایی هستند.واضح است که تامین این میزان سرمایه در زمان محدودی میسر نیست و بایستی از منبع دیگری تامین مالی شود.
دولت ها نیز به منظور ارایه بهتر خدمات و کالا ها به مردم نیازمند این هستند که حجم بالایی پول وام بگیرند.بازارهای مالی این امکان را برای شرکت ها و دولت ها فراهم می سازند که آنها بتوانند از طریق فروش اوراق بهادار نیازهای خود را برطرف سازند.سرمایه گذاران نیز از طریق خرید این اوراق بهادار،بازده و رفاه خود را افزایش می دهند.
اوراق بهادار (Securities) هر نوع ورقه یا مستندی است که متضمن حقوق مالی قابل نقل و انتقال برای مالک آن باشد. به بیان دیگر اوراق بهادار نوعی ابزار مالی با قابلیت نقل و انتقال است. این اوراق از هر نوع آن شامل سهام عادی، سهام ممتاز، حق تقدم، سهام جایزه، اوراق مشارکت، مشتقات، اختیار معامله، قرارداد آتی و صکوک که باشد، نوعی ارزش مالی را برای مالک آن به همراه دارد.
مطابق قانون بازار اوراق بهادار، شرکت ها مکلفند اطلاعات مهم و تاثیر گذار خود را از طریق سازمان بورس و اوراق بهادار به بازار افشاء نمایند تا کلیه ی سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه، سطح دسترسی یکسان و عادلانه ای به آن اطلاعات داشته و بر آن اساس، اقدام به داد و ستد اوراق بهادار نمایند.
انواع اوراق بهادار:
به طور کلی اوراق بهادار به سه دسته کلی تقسیم می شوند که به صورت زیر می باشد:
- اوراق بدهی:
اوراق بدهی یا اوراق قرضه اوراقی است که شرکت صادر کننده آن متعهد می شود در قبال مبلغی که از خریدار دریافت کرده، مبلغ مشخصی را در دوره های مشخص به دارنده اوراق پرداخت کند. در نهایت و پس از پایان زمان مشخص و فرا رسیدن سر رسید نیز موظف است اصل مبلغ دریافتی از خریدار اوراق را به او برگرداند.
- اوراق حقوق صاحبان سهام (سهام):
سهام یکی از مهمترین و متداول ترین انواع اوراق بهادار است. بیشترین حجم معاملات در بورس به معاملات سهام اختصاص دارد، طوری که برخی بورس را به بازار سهام می شناسند.
- ابزارهای مشتقه:
یکی دیگر از انواع اوراق بهادار، اوراق مشتقه هستند. اوراق مشتقه در بازاری کاربرد دارند که معاملات آن بر اساس یک کالای فیزیکی یا دارایی پایه صورت می پذیرد. این دارایی پایه می تواند به شکل سهام، کالا، نرخ های بهره، صنعت ساخت و ساز یا هر نوع دارایی دیگر باشد که ارزش اوراق مشتقه را تعیین می کنند.
جرایم بازار اوراق بهادار
ارکان بازار اوراق بهادار:
براساس قانون بازار اوراق بهادار، نهاد جدیدی تحت عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار ایجاد شد تا زیر نظر شورای عالی بورس به نظارت بر اجرای قوانین و مقررات، تنظیم و تدوین مقررات و انجام دیگر وظایف تعیین شده در قانون بپردازد. به عبارتی مقام ناظر بازار اوراق بهادار ایران به دو نهاد شورای عالی بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار تقسیم شد.
ارکان تشکیل بازار اوراق بهادار در قانون جدید عبارتند از:
-
شورای عالی بورس و اوراق بهادار:
این شورا بالاترین رکن بازار اوراق بهادار است که تصویب سیاست کلان و خط مشی بازار در قالب سیاست های کلی نظام و قوانین و مقررات مربوط و همچنین اتخاذ تدابیر لازم برای ساماندهی و توسعه بازار اوراق بهادار و اعمال نظارت عالیه بر اجرای قانون بازار اوراق بهادار از مهمترین وظایف آن است.اعضای این شورا شامل وزیر امور اقتصادی و دارایی که ریاست شورا را نیز بر عهده دارد؛ وزیر بازرگانی؛ رییس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛ روسای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و اتاق تعاون؛ رییس سازمان بورس و اوراق بهادار که به عنوان دبیر شورا و سخنگوی سازمان نیز انجام وظیفه خواهد کرد؛
دادستان کل کشور یا معاون وی؛ یک نفر نماینده از طرف کانون ها؛ سه نفر خبره مالی منحصراً از بخش خصوصی با مشورت تشکل های حرفه ای بازار اوراق بهادار به پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی و تصویب هیات وزیران و یک نفر خبره منحصراً از بخش خصوصی به پیشنهاد وزیر ذی ربط و تصویب هیات وزیران برای هر بورس کالایی می باشد.
-
سازمان بورس و اوراق بهادار(سبا):
بر اساس قانون بازار اوراق بهادار، نهاد جدیدی تحت عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار ایجاد شد تا زیر نظر شورای عالی بورس به نظارت بر اجرای قوانین و مقررات، تنظیم و تدوین مقررات و انجام دیگر وظایف تعیین شده در قانون بپردازد. به عبارتی مقام ناظر بازار اوراق بهادار ایران به دو نهاد شورای عالی بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار تقسیم شد.سبا موسسه عمومی غیر دولتی است که دارای شخصیت حقوقی و مالی مستقل است و توسط هیئت مدیره پنج نفره اداره می شود. اعضای هیئت مدیره از میان افراد امین و دارای حسن شهرت و تجربه در رشته مالی منحصراً از کارشناسان بخش غیر دولتی به پیشنهاد رییس شورا و با تصویب شورا انتخاب می شوند.
-
بورس اوراق بهادار تهران:
بر پایه قانون بازار اوراق بهادار، بورس اوراق بهادار تهران نیز از سازمان عمومی غیر انتفاعی به شرکت سهامی عام انتفاعی تبدیل شد و عملیات اجرایی را بر عهده گرفت.تشکیل، سازماندهی و اداره بورس اوراق بهادار؛پذیرش اوراق بهادار؛ وضع و اجرای ضوابط حرفه ای و انضباطی برای اعضاء، تعیین وظایف و مسئولیت های اعضاء و نظارت برفعالیت آنها؛ نظارت بر حسن انجام معاملات اوراق بهادار پذیرفته شده؛ تهیه، جمع آوری، پردازش و انتشار اطلاعات و نظارت بر فعالیت ناشران اوراق بهادار پذیرفته شده از مهمترین وظایف مربوط به آن است.
اداره بورس اوراق بهادار تهران بر عهده هیئت مدیره است که از هفت عضو تشکیل می شود. اعضای هیئت مدیره منتخب مجمع عمومی هستند و برای دو سال انتخاب می شوند.اداره امور اجرایی شرکت هم به عهده مدیرعامل شرکت است که توسط هیئت مدیره انتخاب می شود.
قانون بازار اوراق بهادار:
توسعه بازار اوراق بهادار (بورس) در سال های اخیر، این ضرورت را مطرح کرد که فعالیت هایی با این تنوع و پیچیدگی همواره ناهنجاری ها و جرایم خاص خود را دارد که باید تحت عناوین مجرمانه مورد توجه قانون گذار قرار گیرند.به همین دلیل، در قانون جدید موسوم به «قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران» مصوب آذرماه ۱۳۸۴، فصل مستقلی تحت همین عنوان «جرایم و مجازات ها» پیش بینی شده است که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.
اصطلاحات و واژه‌هایی که در این قانون بکار رفته است، دارای معانی زیر می باشند:
۱ – شورای عالی بورس و اوراق بهادار:
شورایی است که به موجب ماده (۳) این قانون تشکیل می شود و بعد از این «شورا» نامیده می شود.
۲ – سازمان بورس و اوراق بهادار:
سازمانی است که به موجب ماده (۵) این قانون تشکیل می شود و بعد از این «سازمان» نامیده می شود.
۳ – بورس اوراق بهادار:
بازاری متشکل و خود انتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران و یا معامله گران طبق مقررات این قانون، مورد داد و ستد قرار می گیرد.بورس اوراق بهادار (که از این پس بورس نامیده می شود) در قالب شرکت سهامی عام تأسیس و اداره می شود.
۴- هیأت داوری:
هیأتی است که به موجب ماده (۳۷) این قانون تشکیل می شود.
۵- کانون:
کانونهای کارگزاران، معامله گران، بازارگردانان، مشاوران، ناشران، سرمایه گذاران و سایر مجامع مشابه، تشکل های خود انتظامی است که به منظور تنظیم روابط بین اشخاصی که طبق این قانون به فعالیت در بازار اوراق بهادار اشتغال دارند،طبق دستورالعمل های مصوب «سازمان» به صورت مؤسسه غیر دولتی، غیر تجاری و غیرانتفاعی به ثبت می رسند.
۶- تشکل خود انتظام:
تشکلی است که برای حسن انجام وظایفی که به موجب این قانون بر عهده دارد و همچنین برای تنظیم فعالیت های حرفه ای خود و انتظام بخشیدن به روابط بین اعضاء، مجاز است ضوابط و استانداردهای حرفه ای و انضباطی را که لازم می داند،با رعایت این قانون، وضع و اجراء کند.
۷- شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه:
شرکتی است که امور مربوط به ثبت، نگهداری، انتقال مالکیت اوراق بهادار و تسویه وجوه را انجام می دهد.
۸- بازارهای خارج از بورس:
بازاری است در قالب شبکه ارتباط الکترونیک یا غیر الکترونیک که معاملات اوراق بهادار در آن بر پایه مذاکره صورت می گیرد.
۹- بازار اولیه:
بازاری است که اولین عرضه و پذیره نویسی اوراق بهادار جدید الانتشار در آن انجام می شود و منابع حاصل از عزضه اوراق بهادار در اختیار ناشرقرار می گیرد.
۱۰- بازار ثانویه:
بازاری است که اوراق بهادار پس از عرضه اولیه، در آن مورد دادو ستد قرار می گیرد.
۱۱- بازار مشتقه:
بازاری است که در آن قراردادهای آتی و اختیار معامله مبتنی بر اوراق بهادار یا کالا داد و ستد می شود.
۱۲- ناشر:
شخص حقوقی است که اوراق بهادار را به نام خود منتشر می کند.
۱۳- کارگزار:
شخص حقوقی است که اوراق بهادار را برای دیگران و به حساب آنها معامله می کند.
۱۴- کارگزار / معامله گر:
شخص حقوقی است که اوراق بهادار را برای دیگران و به حساب آنها و یا به نام و حساب خود معامله می کند.
۱۵- بازار گردان:
کارگزار / معامله گری است که با اخذ مجوز لازم با تعهد به افزایش نقد شوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق بهادار معین و تحدید دامنه نوسان قیمت آن، به داد و ستد آن اوراق می پردازد.
۱۶- مشاور سرمایه گذاری:
شخص حقوقی است که در قالب قراردادی مشخص، درباره خرید و فروش اوراق بهادار، به سرمایه گذار مشاوره می دهد.
۱۷- سبد گردان:
شخص حقوقی است که در قالب قراردادی مشخص و به منظور کسب انتفاع، به خرید و فروش اوراق بهادار برای سرمایه گذار می پردازد.
۱۸- شرکت تأمین سرمایه:
شرکتی است که به عنوان واسطه بین ناشر اوراق بهادار و عامه سرمایه گذاران فعالیت می کند و می تواند فعالیت های کارگزاری، معامله گری، بازارگردانی، مشاوره، سبد گردانی، پذیره نویسی، تعهد پذیره نویسی و فعالیت های مشابه را با اخذ مجوز از «سازمان» انجام دهد.
۱۹- صندوق بازنشستگی:
صندوق سرمایه گذاریی است که با استفاده از طرح های پس انداز و سرمایه گذاری، مزایای تکمیلی را برای دوران بازنشستگی اعضای آن فراهم می کند.
۲۰- صندوق سرمایه گذاری:
نهادی مالی است که فعالیت اصلی آن سرمایه گذاری در اوراق بهادار می باشد و مالکان آن به نسبت سرمایه گذاری خود، در سود و زیان صندوق شریکند.
۲۱- نهادهای مالی:
منظور نهادهای مالی فعال در بازار اوراق بهادارند که از آن جمله می توان به کارگزاران، کارگزاران / معامله گران، بازار گردانان، مشاوران سرمایه گذاری، مؤسسات رتبه بندی، صندوقهای سرمایه گذاری، شرکت های سرمایه گذاری،شرکت های پردازش اطلاعات مالی، شرکت های تأمین سرمایه و صندوق های بازنشستگی اشاره کرد.
۲۲- شرکت مادر (هلدینگ):
شرکتی که با سرمایه گذاری در شرکت سرمایه پذیر جهت کسب انتفاع، آنقدر حق رأی کسب می کند که برای کنترل عملیات شرکت، هیأت مدیره را انتخاب کند و یا در انتخاب اعضای هیأت مدیره مؤثر باشد.
۲۳- ارزشیاب:
کارشناس مالی است که دارایی ها و اوراق بهادار موضوع این قانون را مورد ارزشیابی قرار دهد.
۲۴- اوراق بهادار:
هر نوع ورقه یا مستندی است که متضمن حقوق مالی قابل نقل و انتقال برای مالک عین و یا منفعت آن باشد. شورا، اوراق بهادار قابل معامله را تعیین و اعلام خواهد کرد. مفهوم ابزار مالی و اوراق بهادار در متن این قانون،معادل هم در نظر گرفته شده است.
۲۵- انتشار:
انتشار عبارت است از صدور اوراق بهادار برای عرضه عمومی.
۲۶ – عرضه عمومی:
عرضه اوراق بهادار منتشره به عموم جهت فروش.
۲۷ – عرضه خصوصی:
فروش مستقیم اوراق بهادار توسط ناشر به سرمایه گذاران نهادی است.
۲۸ – پذیره نویسی:
فرآیند خرید اوراق بهادار از ناشر و یا نماینده قانونی آن و تعهد پرداخت وجه کامل آن طبق قرارداد.
۲۹ – تعهد پذیره نویسی:
تعهد شخص ثالث برای خرید اوراق بهاداری که ظرف مهلت پذیره نویسی به فروش نرسد.
۳۰ – اعلامیه پذیره نویسی:
اعلامیه ای است که از طریق آن، اطلاعات مربوط به ناشر و اوراق بهادار قابل پذیره نویسی در اختیار عموم قرار می گیرد.
۳۱ – بیانیه ثبت:
مجموعه فرم ها، اطلاعات و اسناد و مدارکی است که در مرحله تقاضای ثبت شرکت، به سازمان داده می شود.
۳۲ – اطلاعات نهانی:
هرگونه اطلاعات افشاء نشده برای عموم که به طور مستقیم و یا غیر مستقیم به اوراق بهادار، معاملات یا ناشر آن مربوط می شود و در صورت انتشار بر قیمت و یا تصمیم سرمایه گذاران برای معامله اوراق بهادار مربوط تأثیر می گذارد.
۳۳ – سبد:
مجموعه دارایی های مالی است که از محل وجوه سرمایه گذاران خریداری می شود.
بازار اوراق بهادار
شرایط تحقق جرم:
برای تحقق جرم شرایط زیر لازم است:
- نخستین شرط این است که،این اطلاعات مورد استفاده، باید به طور امانی در اختیار مرتکب قرار گرفته باشد و به تصریح بند مذکور، حسب وظیفه در اختیار وی قرار گیرد.
- شرط بعدی برای تحقق این جرم این است که، مرتکب این اطلاعات را قبل از انتشار عمومی مورد استفاده قرار دهد و یا موجبات افشا و انتشار آن را فراهم آورد.
جرایم اوراق بهادار:
تمام مشاغل می توانند جرم زا باشند، یعنی هر فردی در شغلی که دارد، می تواند مرتکب جرم باشد و باید برای جرمی که مرتکب می شود، مجازاتی هم در نظر گرفته شود.علاوه بر آن مشاغلی وجود دارند که مردم نیز می توانند در آن درگیر شوند. یکی از این مشاغل بورس اوراق بهادار است.
توسعه بازار اوراق بهادار (بورس) در سال های اخیر، این ضرورت را مطرح کرد که فعالیت هایی با این تنوع و پیچیدگی همواره ناهنجاری ها و جرایم خاص خود را دارد که باید تحت عناوین مجرمانه مورد توجه قانون گذار قرار گیرند.به همین دلیل، در قانون جدید موسوم به «قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران» مصوب آذرماه ١٣٨۴، فصل مستقلی تحت همین عنوان «جرایم و مجازات ها» پیش بینی شده است.
هر چند جرائم این بخش دارای عناوین کاملا شناخته شده ای هستند اما تصور این موضوع که بین جرائم مندرج در قانون بازار اوراق بهادار با جرائمی که در قانون مجازات اسلامی تحت همین عناوین وجود دارد، هم پوشانی کامل برقرار است ، تصور چندان درستی به نظر نمی رسد زیرا همان گونه که خواهد آمد این جرائم در چارچوب بازار اوراق بهادار تعریف شده اند و ناگزیر شرایط و اوضاع و احوال خاص آن محیط را با خود به همراه دارند.
جرم دستکاری در بازار بورس:
یکی از جرایم شایع و خطرناکی که در بازار بورس رخ می دهد، «دستکاری در بازار» است که بازارهای نوخاسته را با مشکل مواجه می کند و این مسئله، از علل اساسی عدم تکامل و رشد بازار سرمایه و نبود اعتماد عمومی به این بازارهاست. جرم شایع دیگری که در بازار سرمایه رخ می دهد، «عدم ارائه اطلاعات» و «معامله متکی بر اطلاعات نهانی» است.
این جرم در بند (۳) ماده ۴۶ به این شکل آمده: «هر شخصی که اقدامات وی نوعا منجر به ایجاد ظاهری گمراه کننده از روند معاملات اوراق بهادار یا ایجاد قیمت های کاذب و یا اغوای اشخاص به انجام معاملات اوراق بهادار شود.» با توجه به متن این بند می توان گفت که دستکاری عبارت است از «هر رفتار و اقدامی که نوعا ظاهری گمراه کننده یا قیمت های کاذب ایجاد کند یا اینکه منجر به اغوای افراد به انجام معامله اوراق بهادار شود.»
اوراق بهادار
دادگاههای عمومی برای رسیدگی به جرایم بورس:
به استناد ماده ۳۶ قانون بازار اوراق بهادار، رسیدگی به کلیه اختلافات ناشی از فعالیت حرفه ای تمامی فعالان بازار موضوع قانون مزبور، در صورت عدم سازش در کانون های ذیربط، صرفا در هیات داوری قابل رسیدگی است.در راستای اجرای قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی مصوب پنجم خرداد ۸۷، قوه قضائیه موظف به اختصاص برخی شعب دادگاه های عمومی برای رسیدگی به جرایم ناشی از این قانون و قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب ۸۴، به صورت فنی شده است.
بنابراین، با تاسیس این شعب، از یک طرف، فقط این شعب صلاحیت رسیدگی به جرایم مندرج در این دو قانون را دارند و از طرفی دیگر، شعب مذکور، فقط می توانند به جرایم مندرج در این دو قانون و نه جرایم دیگر رسیدگی کنند.
جهت مشاوره و کسب اطلاعات در این خصوص می توانید با وکیل آپ تماس بگیرید.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”1/2″][dt_contact_form fields=”name,email,telephone,city,message” required=”name,email,country” button_title=”ارسال پیام”][/vc_column][vc_column width=”1/2″][vc_single_image image=”3046″ img_size=”400*400″][/vc_column][/vc_row]