این مقاله درباره رفع مزاحمت، ممانعت از حق ( رفع مزاحمت و رفع ممانعت از حق ) اطلاعات جامع و کاملی به نوشته وکیل پایه یک دادگستری در اختیار شما قرار می دهد.
رفع مزاحمت،ممانعت از حق:
در قانون آیین دادرسی مدنی، سه نوع دعوای تصرف عدوانی، دعوای ممانعت از حق و دعوای مزاحمت ( رفع مزاحمت و رفع ممانعت از حق ) پیش بینی شده است که به همگی آنها دعاوی تصرف گفته می شد. البته هر کدام از این دعاوی با هم تفاوت دارند و در شرایط خاص خود قابل استفاده هستند.
یکی از معمول ترین اختلافات مطرح در دعاوی تصرف مزاحمت و ممانعت از حق برای دیگری است. از آن جایی که این اختلاف و دعوا هم رایج است و هم مهم، لازم است که به آن پرداخته شود و احکام قانونی مربوط به آن روشن شود.
چنانچه کسی مانع استفاده از حقوق قانونی تان در ملک شما شده است و به عبارت دیگر به شما اجازه نمی دهد که به عنوان مثال از زمین کشاورزی یا ملک مسکونی خود استفاده کنید، اما آن را در تصرف خود نگرفته باشد، ممانعت از حق کرده است.مطابق قانون هیچ کس نمی تواند استفاده از حق خود را وسیله مزاحمت دیگران قرار دهد یا از محل مسکونی به عنوان محل اشتغال استفاده کند و استفاده از حق خود را عامل مزاحمت و تجاوز به حقوق دیگران قرار دهد.
رفع مزاحمت و رفع ممانعت از حق
تصرف عدوانی:
تعریف تصرف عدوانی از نظر حقوق مدنی عبارت است از اینکه مالی اعم از منقول یا غیر منقول تحت اختیار کسی باشد و او بتواند نسبت به آن مال در حدود قانون یا عدوان تصمیم بگیرد.همچنین قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، دعوای تصرف عدوانی را این چنین تعریف می کند: «دعوای تصرف عدوانی عبارت است از ادعای متصرف سابق مبنی بر اینکه دیگری بدون رضایت او مال غیرمنقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می کند.»
دعوای ممانعت از حق چیست:
یکی از دعاوی مطرح در محاکم قضایی، دعوی ممانعت از حق و تقاضای رفع ممانعت از حق ( رفع مزاحمت و رفع ممانعت از حق ) است.در ماده ۱۵۹ قانون آیین دادرسی مدنی، دعوای ممانعت از حق تعریف شده است. بر اساس این ماده ،”دعوای ممانعت از حق عبارت است از تقاضای کسی که رفع ممانعت از حق ارتفاق یا انتفاع خود را در ملک دیگری بخواهد “.بنابراین، ممانعت از حق در واقع شرایطی است که دارنده یک حق نمی تواند از حقی که دارد استفاده کند. به عنوان مثال، اگر شخصی اجازه ندهد که از ملک یا زمین مان استفاده نکنیم، باید در قبال او دعوای ممانعت از حق مطرح کرد.
دعوای مزاحمت چیست:
در ماده ۱۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی، دعوای مزاحمت ( رفع مزاحمت و رفع ممانعت از حق ) به عنوان یکی دیگر از دعاوی تصرف مورد پیش بینی قرار گرفته است. بر اساس این ماده،” دعوای مزاحمت عبارت است از دعوایی که به موجب آن متصرف مال غیر منقول درخواست جلوگیری از مزاحمت کسی را می نماید که نسبت به متصرفات او مزاحم است؛ بدون اینکه مال را از تصرف متصرف خارج کرده باشد”.بنابراین، در دعوای مزاحمت، شخص مزاحم بدون اینکه مال را از تصرف متصرف آن مال خارج کند، مزاحم تصرفات او است.در صورتی که دعوای مزاحمت، منتهی به اختلاف در حقی که موجب مزاحمت شده است، نباشد، مدعی نمی تواند از منکر مزاحمت درخواست سوگند کند، مگر آنکه در دعوی مزاحمت، مدعی علیه ادعا کند ذی حق در عملی است که موجب مزاحمت شده است. در این صورت مدعی می تواند نسبت به آن امر درخواست سوگند کند.
تفاوت دعوای مزاحمت و ممانعت از حق چیست:
بعد از صحبت در مورد دعوای مزاحمت و دعوای ممانعت از حق ( رفع مزاحمت و رفع ممانعت از حق ) حال می خواهیم به تفاوت آن بپردازیم. در مورد دعوای در نگاه نخست ممکن است که دو نوع دعوای مزاحمت و دعوای ممانعت از حق با هم اشتباه شوند.در حالی که این دو نوع دعوا کاملا با یکدیگر تفاوت دارند. تفاوت این دو دعوا به صوت زیر می باشد:
در ممانعت از حق، عمل فاعل به طور کلی مانع استفاده استفاده کننده از حق می شود. در حالی که در مزاحمت، عمل فاعل اختلال جزئی در تصرف ایجاد می کند؛ بدون اینکه بهره مندی متصرف را به طور کلی غیر ممکن نماید. به عنوان مثال، در خصوص ممانعت از حق، شخص متصرف با تصرف مال غیر منقول اجازه استفاده از آن را به طور کلی نمی دهد اما در مزاحمت بدون اینکه مال از تصرف شخص خارج شده باشد، تصرفات متصرف مزاحم تصرفاتش است. بنابراین، در هر موقعیت، با توجه به شرایط موجود باید یکی از این دو دعوا را انتخاب کرد و نسبت به آن اقامه دعوا نمود.
رفع مزاحمت
اثبات ممانعت از حق:
برای اثبات ممانعت از حق ( رفع مزاحمت و رفع ممانعت از حق ) بهترین روش این است که شما برای این کار از شهادت افراد حاضر در محل استفاده کنید و ادله اثباتی از جمله شهادت را گردآوری کنید.همچنین با پلیس نیز تماس بگیرید تا در صحنه حاضر شود و از نزدیک شاهد این مزاحمت باشد.
مطابق قانون هیچ کس نمی تواند استفاده از حق خود را وسیله مزاحمت دیگران قرار دهد. یا از محل مسکونی به عنوان محل اشتغال استفاده نماید و یا استفاده از حق خود را عامل مزاحمت و تجاوز به حقوق دیگران قرار دهد.
جرم مزاحمت و ممانعت از حق:
دو جرم ایجاد رفع مزاحمت و رفع ممانعت از حق در ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، تعریف شده است.
جرم ممانعت از حق عبارت است از اینکه کسی مانع استفاده مالک از ملکش بشود. فرضا کسی در آپارتمان خودش با ایجاد تغییراتی مانع استفاده همسایه طبقه بالا یا پایین در استفاده از آب یا برق یا تلفن وی شود.
جرم مزاحمت عبارت است از اینکه کسی بدون خارج کردن مال از تصرف مالک، مزاحم تصرف و استفاده وی شود. فرضاً کسی به عمد و به قصد مزاحمت و اخلال در زندگی عادی دیگری، با ریختن تیرآهن و یا شن و ماسه مقابل درب منزل دیگری مانع ورود و خروج مالک به منزلش شود.
به دلیل اهمیت این دو جرم، رسیدگی به آنها خارج از نوبت صورت گیرد و مقام قضایی مکلف است با تنظیم صورت مجلس، دستور متوقف ماندن عملیات متجاوز را تا صدور حکم قطعی صادر کند.
چنانچه تعداد متهمان سه نفر یا بیشتر باشد و دلایل قوی بر ارتکاب جرم موجود باشد، مطابق قانون، قرار بازداشت آنها صادر خواهد شد.همچنین هر کس به قهر و غلبه (زور و اجبار)، به ملکی وارد شود که در تصرف دیگری است، اعم از آن که محصور باشد یا نباشد یا در ابتدای ورود، به قهر و غلبه نبوده اما بعد از اخطار، متصرف به قهر و غلبه مانده باشد، علاوه بر رفع تجاوز، حسب مورد به یک تا ۶ ماه حبس محکوم می شود.
رفع ممانعت از حق
مزیت دعاوی تصرف عدوانی:
مزیت دعاوی تصرف عدوانی به صورت زیر می باشد:
- خارج از نوبت انجام می شود.
- اجرای رای در این خصوص فوری است.یعنی تجدیدنظر خواهی موجب توقف اجرای حکم در خصوص رفع تصرف عدوانی نمی شود.
- فاقد تشریفات آیین دادرسی مدنی است.
صلاحیت دادگاه رسیدگی کننده و چگونگی اجرای حکم:
حال می خواهیم بدانیم دادگاه رسیدگی کننده، اجرای حکم رفع مزاحمت و رفع ممانعت از حق را چگونه انجام می دهد.طبق ماده ۱۲ قانون آیین دادرسی در امور مدنی، دعاوی مربوط به اموال غیر منقول اعم از دعاوی مالکیت، مزاحمت، ممانعت از حق، تصرف عدوانی و سایر حقوق راجع به آن در دادگاهی اقامه می شود که مال غیر منقول در حوزه آن واقع است، اگر چه خوانده در آن حوزه مقیم نباشد.
همچنین بر اساس ماده ۲۹۵ قانون موصوف پس از اعلام ختم دادرسی در صورت امکان دادگاه در همان جلسه انشای رای کرده و به اصحاب دعوا اعلام می کند، در غیر این صورت حداکثر ظرف یک هفته انشا و اعلام رای می کند و در صورتی که رأی صادره مبنی بر رفع تصرف عدوانی یا مزاحمت یا ممانعت از حق باشد، بلافاصله به دستور مرجع صادر کننده، توسط اجرای دادگاه یا ضابطین دادگستری اجرا خواهد شد و درخواست تجدید نظر مانع اجرا نمی باشد.
