مطالبه مهریه
در این نوشته می خواهیم به موضوع مطالبه مهریه بپردازیم، در پایان جهت راهنمایی و مشاوره بیشتر در این خصوص می توانید با وکیل آپ در تماس باشید.
قانون جدید مطالبه مهریه، قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی بود که زمانی که دادگستری با حجم بسیار بالایی از پرونده های مطالبه مهریه و مردان بدهکار مهریه که مجبور به حبس کشیدن شدند مطرح شد و نیاز به چنین قانونی در کشور حس شد و یکی از اهداف اصلی این قانون حبس زدایی بود اما پس از تصویب قانون جدید حمایت خانواده تحول بزرگی در پرداخت و مطالبه مهریه ایجاد شد و این تصور به وجود آمد که اخذ مهریه به میزان بیش از ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن تقریبا غیر ممکن است.
مطابق ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده مصوب اسفند ۹۱ : ((هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد وصول آن مشمول مقررات ماده ۲ قانون اجرای محکومیت های مالی است.چنانچه مهریه بیش از این میزان باشد در خصوص مازاد فقط ملائت و توانایی مالی زوج ملاک پرداخت است.رعایت مقررات مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز کماکان الزامی است.))
همچنین مطابق ماده ۳ قانون جدید نحوه اجرای محکومیت های مالی :
((اگر استیفای مهریه از طریق مذکور در این قانون ممکن نشود زوج به تقاضای زوجه تا زمان اجرای حکم یا پذیرفته شدن ادعای اعسار او یا جلب رضایت زوجه حبس می شود.))در حالت کلی اگر حکم به پرداخت مهریه صادر گردد و قطعی شود بعد از صدور اجراییه زوج ظرف مدت یک ماه فرصت دارد که دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه تقدیم کند که در صورتی که طی مدت تعیین شده دادخواست اعسار تقدیم دادگاه شود امکان جلب تا پایان مشخص شدن تکلیف قطعی دادگاه در خصوص اعسار مهریه وجود ندارد اما اگر حکم اعسار شوهر قطعی گردد و وی اقساط مهریه یا پیش پرداخت را نپردازد امکان جلب وی وجود دارد.اگر زوجه مالی را از همسرش توقیف کرده باشد تا پایان مزایده و مشخص شدن تکلیف مال مرد توقیف برای مازاد مهریه از ۱۱۰ سکه حکم جلب صادر نمی کنند.
پیش از وضع رای وحدت رویه شرایط طوری بود که مردان بدهکار مهریه تا صدور رای قطعی دادگاه می بایست در حبس باشد.
و بعد از صدور رای می توانستند در مورد اعسار خود در دادگاه اقدام کنند.اما هم اکنون شرایطی فراهم آمده که مردان مدعی اعسار می توانند طی زمانی که دادگاه به پرونده مهریه رسیدگی می شود آنان نیز تقاضای اعسارشان مورد بررسی واقع شود بدون آنکه در زندان بیوفتند.مطابق قانون مذکور اصل بر تمکن مالی مرد بود و در صورت عدم پرداخت مهریه وی اعمال ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی می شد و در نهایت محکوم به حبس می شد.
اما طبق بند ج اصلاحی آیین نامه اجرایی ماده ۲ اصل براین شده که زوج مدیون در دیون ابتدایی همچون مهریه و نفقه معسر و دارا محسوب نمی شوند و اصل بر اعسار تلقی می شود.این قانون جدید مطابق با نظر فقها مطرح شده و اظهار می دارد که در دیون ابتدایی حبس مدیون جایز نیست مگر در صورت مماطل بودن و فرار از دین مرد بدهکار مهریه.در کل محتوای این قانون جدید در این مطلب خلاصه می شود که در صورت بیشتر بودن مهریه از ۱۱۰ سکه یا معادل آن در مرحله نخست ۱۱۰ سکه این قانون باید پرداخت گردد و مازاد بر آن ضمانت اجرایی کیفری ندارد.
راههای مطالبه مهریه و توقیف اموال زوج (شوهر)
- زن می تواند با مراجعه به دادگاه خانواده یا دایره اجرای ثبت مستقر در اداره ثبت اسناد محل وقوع ازدواج مهریه خود را مطالبه کند.
- اگر مهریه وجه نقد یا در حکم نقد مانند سکه و طلا باشد زن با در دست داشتن سند رسمی ازدواج می تواند به دفتر ازدواج و سپس دایره اجرای ثبت (مستقر در اداره ثبت اسناد محل وقوع ازدواج) مراجعه و در فرم خاصی که در آن دایره موجود است تقاضای شروع عملیات اجرایی کند.البته به میزان نیم عشر یا ۵ درصد هزینه اجرایی پرداخت می نماید که بعدا این هزینه از شوهر اخذ خواهد گردید.
- اجراییه به شوهر ابلاغ می شود و به او ۱۰ روز مهلت داده خواهد شد تا طلب همسرش را پرداخت کند.در صورتی که شوهر در این مدت دین خود را نپردازد زن می تواند با معرفی اموال و دارایی شوهر به اجرای ثبت، تقاضا کند اموال او توقیف شود و همین طور زن می تواند مطالباتی را که شوهر از اشخاص دیگری دارد و یا موجودی حساب های بانکی او را توقیف کند.زن همچنین می تواند تقاضای توقیف حقوق شوهر را از سازمان ها و موسسه های دولتی و یا خصوصی داشته باشد و تا میزان یک چهارم حقوق (مادام که شوهر متاهل است) و نیز یک سوم آن را (در صورتی که زن و شوهر از یکدیگر جدا شوند و تا زمانی که شوهر زن دیگری اختیار نکرده) توقیف کند.
- اگر مهریه سکه یا طلا باشد و شوهر نتواند اصل آن را بپردازد، قیمت روز مطالبه آنها (روزی که زن آن را از طریق اجرای ثبت و یا دادگاه مطالبه می کند) ملاک اجرای قانونی حکم است.
اگر سند ازدواج رسمی نباشد، زن برای مطالبه مهریه خود باید از طریق تسلیم دادخواست به دادگاه اقدام کند.
- همچنین زوجه می تواند با ارایه دادخواست حقوقی به دادگاه ویژه خانواده، مهریه خود، هزینه ابطال تمبر و حق الوکاله وکیل را مطالبه نماید و همزمان تقاضای توقیف اموال همسرش را نیز بنماید.
- در صورت ناتوانی زوجه از پرداخت هزینه دادرسی وی می تواند دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را به پیوست دادخواست مهریه ارایه دهد که دادگاه بدوا به این خواسته رسیدگی و سپس به خواسته اصلی می پردازد.بدیهی است زوجه در صورت اثبات اعسار، از پرداخت هزینه دادرسی معاف خواهد بود.
- پس از مطالبه مهریه توسط زن اگر مرد مدعی باشد که قبلا مهریه را پرداخت نموده است می تواند حسب مورد با تقدیم لایحه پاسخ به ادعای مطالبه مهریه به دادگاه (در صورتی که مطالبه مهریه زا دادگاه صورت گرفته باشد) یا تقدیم دادخواست ابطال اجراییه (در صورتی که مطالبه از طریق اداره اجرای ثبت صورت گرفته باشد) به مطلوب و مقصود خود برسد.
در پایان جهت راهنمایی و مشاوره بیشتر در این خصوص می توانید با وکیل آپ در تماس باشید.
مطالبه مهریه از طریق ممنوع الخروج نمودن زوج
براساس ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به محض وقوع عقد ازدواج، زن مالک مهریه می شود و از همان لحظه مستحق دریافت مهریه خواهد بود.قاعدتا زن از همان لحظه وقوع عقد می تواند مهریه خود را مطالبه کند؛ با این حال مطالبه مهریه عمدتا در فرضی به وقوع می پیوندد که زن و مرد با یکدیگر اختلاف داشته باشند.با این حال، براساس قانون، گرفتن مهریه بدون طلاق نیز امکانپذیر است.نکته مهمی که در خصوص مطالبه مهریه وجود دارد آن است که مطالبه مهریه در خصوص مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه متفاوت است.
به دلیل اینکه در صورتی که مهریه عندالاستطاعه باشد، زن باید اموالی از شوهرش به دادگاه معرفی کند تا بتواند مهریه را از محل آن وصول نماید.یکی از دیگر بهترین روش به اجرا گذاشتن مهریه که شما بایست با آن آگاهی داشته باشید این است که اگر همسرتان داخل ایران است بایست او را ممنوع الخروج نمایید.در این فرم اگر همسر شما بخواهد به کشورهای خارجی برود بایست در آغاز مهریه شما را بدهد و سپس به مملکت دیگر برود.
شما در فرم که بایست پر کنید عالی است حد درخواست مهریه تان را به درستی وارد نمایید.
در این فرم نسبت به همان حد درخواست شده به همسرتان سخت گیری می کنند.شما برای اینکه همسر خود را ممنوع الخروج نمایید بایست ابلاغ اجرائیه آن را ساخته سازید که عالی است برای این کار از وکیل حرفه ای درخواست کمک کنید.وکیل می تواند در کمترین وقت هر یک از روندهای ممنوع الخروج بودن همسر شما را ساخته سازد تا در آغاز مهریه شما را پرداخت کند و سپس از مملکت خارج شود.برای اینکه زوجه مهریه خود را از طریق اجرای ثبت وصول کند، در آغاز بایست با در دست داشتن شناسنامه، کارت ملی و سند ازدواج، به دفتر ازدواج و طلاقی که ازدواج او در آنجا ثبت شده است مراجعه کند.
در پایان جهت راهنمایی و مشاوره بیشتر در این خصوص می توانید با وکیل آپ در تماس باشید.
آیا پس از بخشش مهریه می توان از آن رجوع کرد
بر طبق ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی هر چیزی که مالیت داشته باشد می تواند به عنوان مهریه توافق شود در سند ازدواج قید گردد.مهریه می تواند مال منقول یا غیر منقول باشد، می تواند وجه نقد یا سکه بهار آزادی باشد و حتی می تواند انجام عملی خاص که برای آن عرفا اجرتی است باشد.اگر در عقد نکاح دائم مهریه ذکر نشود عقد باطل نیست و اگر توافق بعدی نباشد، زن مستحق مهر المثل می شود ممکن است سوال کنید مگر می شود که مهریه در عقد ازدواج دائم ذکر نشود؟ در میان ازدواج هایی که در خارج از کشور انجام می شود خواه بین زوجین ایرانی یا مرد ایرانی یا زن خارجی و… بسیار دیده شده است.زن ایرانی اگر قصد ازدواج با مرد تبعه خارجی را دارد بایستی پروانه زناشویی اخذ نماید.
در خصوص بخشش مهریه چند حالت متصور است :
-
حالت اول (برائت ذمه شوهر)
اینکه زن در خصوص مهریه، ذمه شوهر را را بری کند.به این بیان که می گوید از نظر من تو دیگر تکلیفی برای پرداخت مهریه نخواهی داشت.پس در این حالت زن حق رجوع ندارد.
-
حالت دوم (رجوع از بذل مهریه در طلاق خلع و مبارات)
حالتی است که زوجه در قبال طلاق، مهریه خود را به شوهر بذل می کند.بذل مهر در طلاق خلع و مبارات انجام می شود، خُلع و مُبارات دو نوع طلاق توافقی در فقه و حقوق اسلامی است که در آن زن با واگذاری مالی به شوهر از وی طلاق می گیرد.این طلاق مربوط به زمانی است که زن از شوهر به قدری تنفر پیدا کرده باشد که حاضر شود با پرداخت پول از قید همسری وی رها شود.این مال ممکن است مهریه زن یا معادل آن باشد، به همین جهت در فرهنگ عامه از عبارت «مهرم حلال و جانم آزاد» در اشاره به این نوع طلاق استفاده می کنند؛
بنابراین زن با پرداخت مالی به شوهر، از او میخواهد که طلاقش دهد.اگر زن در ایام عده طلاق از بذل خود رجوع کند، طلاق ملغی و کان لم یکن خواهد شد.یعنی همچنان زن و شوهر محسوب می شوند و مثل این است که اصلا طلاقی صورت نگرفته است.پش در این حالت زن حق رجوع از مهریه را تا پایان مدت عده دارد اما در صورتی که مدت عده به پایان برسد زن حق رجوع از بخشش مهریه را نخواهد داشت.
-
حالت سوم (اقرار به دریافت مهریه)
اگر زن سندی (نوشته ای) به زوج داده باشد و اقرار به دریافت مهریه کرده باشد کار مطالبه مهریه دشوار است زیرا ادعای بعدی زن انکار بعد از اقرار محسوب می شود که در محاکم مسموع نیست مثلا دیده شده است که زوجین به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه کرده اند و برای بخشیدن مهریه زن سند اقرار نامه مهریه را امضاء کرده است در این حالت مهریه دریافت شده محسوب می شود و ادعای بعدی نگرفتن مهریه پذیرفته نمی شود مگر این که زن ثابت کند که اقرار او فاسد یا مبنی بر اشتباه و غلط بوده است.
-
حالت چهارم (بخشش مهریه به موجب عقد صلح)
عقد صلح در اصطلاح حقوقی به معنای تراضی، تسالم و توافق بر امری اعم از تملیک عین یا منفعت یا اسقاط دین یا حق است.عقد صلح در بیشتر مواقع با هدف پیشگیری از توسعه اختلاف و نزاع در امور یا رفع نزاع و اختلاف پیشآمده استفاده می شود.ماده ۷۵۲ قانون مدنی می گوید : «صلح ممکن است یا در مورد رفع تنازع موجود یا جلوگیری از تنازع احتمالی در مورد معامله و غیر آن واقع شود.»اگر مهریه در قالب عقد صلح در عوض چیزی صلح شده باشد، به هیچ وجه امکان مطالبه مهریه بعد از صلح برای زوجه وجود ندارد.
-
حالت پنجم (بخشش یا تغییر مهریه از طریق نوشته)
اگر سندی (نوشته ای) بین زوجین رد و بدل شود مبنی بر این که با توافق، مهریه مندرج در عقدنامه را کم یا زیاد کرده اند حسب نظریه شورای نگهبان این افزایش یا کاهش مهریه غیر شرعی محسوب می شود و بلا اثر است.
-
حالت ششم (بخشش مهریه در دفترخانه)
فرض دیگر که شایع هم می باشد این است که زن طی نوشته ای خواه در دفتر اسناد رسمی و یا در نوشته ای (سند) عادی اقدام به بخشیدن مهریه خود کرده باشد و به اصطلاح حقوقی هبه کند.در این حالت در رویه قضایی کمی اختلاف نظر است عده ای از قضات معتقدند با عنایت به مقررات هبه، زوجه به عنوان واهب می تواند به آنچه بخشیده (عین موهبه) با باقی بودن عین آن ها رجوع کند و آرایی هم در این خصوص صادر شده است.
در مقابل عده ای دیگر معتقدند به استناد ماده ۸۰۶ قانون مدنی هرگاه داین طلب خود را به مدیون ببخشد حق رجوع ندارد در خصوص مهریه های که وجه نقد است به نظر می رسد در عدم امکان رجوع از آن اتفاق نظر وجود دارد زیرا کلی فی الذمه است و هبه در عین مصداق دارد فقط محل اختلاف، امکان رجوع از بخشیدن مهریه ای مثل سکه و خودرو و ملک شخصی است البته به نظر ما سکه نیز کلی فی الذمه است و مشمول ماده ۸۰۶ قانون مدنی است.
در پایان جهت راهنمایی و مشاوره بیشتر در این خصوص می توانید با وکیل آپ در تماس باشید.
تفاوت های مهم مطالبه مهریه از دادگاه و اجرای ثبت
مرد به هنگام اجرای صیغه نکاح، چیزی را به زنش می دهد که نشان دهنده قصد او برای نکاح باشد و در اصطلاح مهریه یا صداق نامیده می شود.این هدیه و بخشش که از طرف مرد انجام می شود، امروزه به هدف پایبندی به لوازم زندگی مشترک و ارتباط زناشویی یا ضامنی برای حق طلاق زن درآمده است.در آموزه های دینی برای مهریه، مقدار معینی تعیین نشده است.همچنین در نوع مهریه نیز محدودیتی وجود ندارد و هر چیزی که ارزش اقتصادی یا اجتماعی داشته باشد، می تواند مهریه قرار گیرد؛ مانند طلا، نقره، پول های رایج، لوازم زندگی، آموزش قرآن یا آموزش مهارتی ویژه و… در صدر اسلام مهریه از قسمتی از اموال موجود مرد پرداخت می شد.مطالبه مهریه از دادگاه و اجرای ثبت در عین شباهت، تفاوت هایی نیز دارند.در مطالبه مهریه از طریق دادگاه، نمی توان از همان ابتدا زوج را ممنوع الخروج کرد.
در حالی که از طریق اداره ثبت می توان از همان مراحل اولیه درخواست ممنوع الخروجی زوجه را داشت.
از طرفی دیگر اگر در طول روند رسیدگی قیمت سکه افزایش پیدا کند و مطالبه مهریه از طریق دادگاه صورت گرفته باشد، قیمت روز سکه در زمان اجرای حکم برای دادگاه اهمیت خواهد داشت در حالی که در مورد اداره ثبت این ایراد وجود دارد که قیمت سکه در زمان اجرای حکم را در نظر نخواهند گرفت.نکته قابل توجه دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که چنانچه زوج کارمند باشد و یا در یکی از موسسه های دولتی مشغول به کار باشد، زوجه به راحتی می تواند تقاضایی مبنی بر توقیف بخشی از حقوق زوج را طرح کند.
که در این حالت در صورتی که زوج، فرزند و یا همسری نداشته باشد به میزان یک سوم از حقوق توقیف خواهد شد و در صورتی که دارای همسر و فرزند باشد نیز، میزان یک چهارم از حقوق او کسر خواهد شد.در این صورت مراتب به رئیس اداره مذکور اطلاع داده خواهد شد و با کسر میزان حقوق زوج در هر ماه، این مبلغ به زوجه تعلق خواهد گرفت.در نهایت برای مطالبه مهریه از دادگاه و اجرای ثبت تمام موارد مذکور را در نظر رفته و سپس اقدامات لازم را در این خصوص انجام دهید تا سپس دچار مشکل نشوید.
در پایان جهت راهنمایی و مشاوره بیشتر در این خصوص می توانید با وکیل آپ در تماس باشید.